kaniagostyn *UKS Kania Gostyń

Zeszyt dr Szymczak. Minerały

Kwarc
Ostatni produkt krystalizacji-nie wykazuje form własnych, wypełnia przestrzenie
-trydymit 870-1470OC (młode lawy wulkaniczne)
-kwarc normalny 575-870
-ośmiościenny 220-575
-krystobalit <220(fumarole, 4-ścienny)

Ortoklaz
-łupliwość doskonała, dwukierunkowa 90 stopni
-granity, porfiry, sjenity, riolity

Mikroklin
-lupliwosc pod katem 90O16’
-granity, sjenity

Sanidyn
-odmiana ortoklazu prążkowana

Albit (93O36’)
-częsty jako przezroczysty w ortoklazie
-porfiry, andezynty

Oligoklaz
-granity, sjenity, porfiry, andezyty

Andezyn
-andezyny, sjenity, bazalty

Labrador
-gra barw

Bytownit
-andezyny, bazalty

SKALENIOWCE
Leucyt
-młode skały wylewne

Nefelin
-bazalty nefelinowi

PIROKSENY
Eustatyt – bazalty, serpentynity
Bronzyt
Hipersten – andezyty, gabra, granity

Augit – andezyty, melafiry, cieszynit
Diallag – gabro
Egiryn – sjenit, cieszynit

AMFIBOLE
Hornblenda zwykła – granit, granodioryty, sjenity
Hornblenda bazaltowa – cieszynit, andezyt
Rybekit – granodioryty, sjenity, aplity, pegmatyty tutajpoczkategori
góra Wdżar-wulkan???. góra wdżar w pieninach to subwulkaniczna (podziemna) forma zbudowana z andezytu póżniej odsłonięta. jeżeli ktoś widzi kształt stożka, komina wulkanicznego - subwulkanity nie mają kominów - jest to wyłącznie morfologia. subwulkanity to masy magmowe zastygłe bliżej lub dalej pod powierzchnią ziemi - mają formy soczewek, płatów wypełniających szczeliny (dajki) lub są nieforemne. w okolicach krakowa subwulkanitami sa porfiry z zalasu i miękini, diabazy z niedżwiedziej gory - melafiry to lawa na powierzchni
leoleo
Elbrus. Szczyt Elbrus to wygasły, trzeciorzędowy wulkan, zbudowany głównie z law andezytowych i łupków metamorficznych; pokryty czapą lodową o pow. 122 km2 (łącznie 23 lodowce, największe: Wielki Azau, Dżikiugankez, Irik, Ułłucziran). Granica wiecznego śniegu przebiega na wysokości 3700–4000 m; obszar źródłowy rzek: Kubań, Baksan.
Rejon alpinizmu, narciarstwa i turystyki górskiej. Wschodni wierzchołek zdobyty 1829 przez kabardyjskiego pasterza K. Chaszirowa, zachodni — 1874 przez Anglików C. Grove’a, F. Gardiniera, H. Walkera i przewodnika P. Knubela; w latach 30. XX w. liczne wejścia sowieckie; 1942–43 także wspinaczki wojskowych patroli niemieckich i sowieckich; polskie wejścia od 1957. Na południowych stokach na wysokości 4100 m znajduje się tzw. Schronisko Jedenastu — główny punkt wypadowy wielu wypraw.
Elbrus leży w granicach Parku Narodowego Przyelbrusie (założony 1986, powierzchnia ok. 1000 km2).

rodzaj — szczyt, wygasły wulkan
nazwa — Elbrus, ros. Эльбрус
państwo — Rosja
położenie — Wielki Kaukaz, w Pasmie Bocznym
wysokość n.p.m. — 2 wierzchołki: zachodni — 5642 m, wschodni — 5621 m
Geologia - pyt. z zeróweczki. Pytania z geologii (było ok.40-43 pytań, wszystkie zawierały 5 wariantów odpowiedzi, z których 1 odp.była dobra)
 Wzór chemiczny muskowitu, ortoklazu, pirytu
 Wulkan o lawie andezytowej- gdzie występuje (na Hawajach?, na Islandii?, w strefie …)
 Kolejność krystalizacji (było 5 możliwości do wyboru)- kwarc miał być ostatni w kolejności
 Z czego składa się astenosfera?- odp. Ze skorupy ziemskiej i części płaszcza, znajdującej się ponad astenosferą
 Było kilka pytań na temat nieciągłości- trzeba wiedzieć jakie warstwy oddzielają poszczególne nieciągłości
 Strefa subdukcji- odp. Płyta oceaniczna jest wciągana pod płytę kontynentalną
 Na skutek czego powstały rozległe pokrywy bazaltowe (przykładowe odp. Na teście: - na skutek działalności wulkanów linijnych?, na skutek wypływu lawy bazaltowej w strefach subdukcji?…itd.)
 Trzeba wiedzieć która lawa zawiera dużo krzemionki i jest lepka (kwaśna), a która mało krzemionki i jest bardziej –płynna (zasadowa, bazaltowa). Odnośniki do zagadnienia lawy były zawarte w kilku pytanach i wiedząc to można było rozwiązać niektóre pyt. „na rozum”
 Wymieniono kilka minerałów i pytanie dotyczyło tego, który z nich jest najmniej trwały
 Co wydobywa się z wulkanu podczas erupcji eksplozywnej?
 Zaznaczyć wulkan eksplozywny (wybrać spośród 5 przykładów)
 Dolomit- jaka to skała?
 Skały najbardziej rozpowszechnione w skorupie ziemskiej
 Struktura afanitowa skały magmowej
 Chyba było pytanie o torfie , a może nie ?
 Co to jest antyklina
 Trzeba znać struktury towarzyszące powstawaniu uskoków – ( była podana jedna z def.i trzeba było zaznaczyć o krórej strukturze jest mowa)
 Co oznacza termin „minerał zabarwiony”
 W której części skorupy ziemskiej wyst. granity
 Co ma skład zbliżony najbardziej do składu ziemi?- wymieniono chyba 5 nazw meteorytów
 Średnia gęstość Ziemi
 Ile wynosi promień jądra Ziemi?
 Do ilu st.C dochodzi tem.we wnętrzu Ziemi (w jądrze)?
 Dobrze wiedzieć co to martwica wapienna (może się przydać  )
 Których pierwiastków jest najwięcej w skorupie ziemskiej (były wymienione po 3 w 5 wariantach do wyboru)
 Z czego zbudowany jest diatomit ? (z okrzemek)
 Co to są tufy wulkaniczne (z czego są zbudowane?)
 Umieć przyporządkować typ erupcji do typu wulkanu

Tyle pamiętam. Powodzenia!
Geologia.. strach sie bać.. czy raczej nie bac?.
Pytania z geologii (było ok.40-43 pytań, wszystkie zawierały 5 wariantów odpowiedzi, z których 1 odp.była dobra)
 Wzór chemiczny muskowitu, ortoklazu, pirytu
 Wulkan o lawie andezytowej- gdzie występuje (na Hawajach?, na Islandii?, w strefie …)
 Kolejność krystalizacji (było 5 możliwości do wyboru)- kwarc miał być ostatni w kolejności
 Z czego składa się astenosfera?- odp. Ze skorupy ziemskiej i części płaszcza, znajdującej się ponad astenosferą
 Było kilka pytań na temat nieciągłości- trzeba wiedzieć jakie warstwy oddzielają poszczególne nieciągłości
 Strefa subdukcji- odp. Płyta oceaniczna jest wciągana pod płytę kontynentalną
 Na skutek czego powstały rozległe pokrywy bazaltowe (przykładowe odp. Na teście: - na skutek działalności wulkanów linijnych?, na skutek wypływu lawy bazaltowej w strefach subdukcji?…itd.)
 Trzeba wiedzieć która lawa zawiera dużo krzemionki i jest lepka (kwaśna), a która mało krzemionki i jest bardziej –płynna (zasadowa, bazaltowa). Odnośniki do zagadnienia lawy były zawarte w kilku pytanach i wiedząc to można było rozwiązać niektóre pyt. „na rozum”
 Wymieniono kilka minerałów i pytanie dotyczyło tego, który z nich jest najmniej trwały
 Co wydobywa się z wulkanu podczas erupcji eksplozywnej?
 Zaznaczyć wulkan eksplozywny (wybrać spośród 5 przykładów)
 Dolomit- jaka to skała?
 Skały najbardziej rozpowszechnione w skorupie ziemskiej
 Struktura afanitowa skały magmowej
 Chyba było pytanie o torfie , a może nie ?
 Co to jest antyklina
 Trzeba znać struktury towarzyszące powstawaniu uskoków – ( była podana jedna z def.i trzeba było zaznaczyć o krórej strukturze jest mowa)
 Co oznacza termin „minerał zabarwiony”
 W której części skorupy ziemskiej wyst. granity
 Co ma skład zbliżony najbardziej do składu ziemi?- wymieniono chyba 5 nazw meteorytów
 Średnia gęstość Ziemi
 Ile wynosi promień jądra Ziemi?
 Do ilu st.C dochodzi tem.we wnętrzu Ziemi (w jądrze)?
 Dobrze wiedzieć co to martwica wapienna (może się przydać  )
 Których pierwiastków jest najwięcej w skorupie ziemskiej (były wymienione po 3 w 5 wariantach do wyboru)
 Z czego zbudowany jest diatomit ? (z okrzemek)
 Co to są tufy wulkaniczne (z czego są zbudowane?)
 Umieć przyporządkować typ erupcji do typu wulkanu

Tyle pamiętam. Powodzenia!
Rodzaje skal. Skała jest zespołem minerałów jednego lub kilku rodzajów utworzonych
w określonych procesach geologicznych.
Ze względu na ich pochodzenie, dzielimy je na:
- skały magmowe
- skały osadowe
- skały metamorficzne

SKAŁY MAGMOWE.
Powstają wskutek przedzierania się magmy przez litosferę, jej zastygania
i krystalizacji w głębi Ziemi lub tez zastygania law na powierzchni. Dzielimy zatem skały magmowe na:
- głębinowe - powstają w głębi Ziemi w procesach powolnego zastygania magmy (w warunkach wysokiego ciśnienia) mają one strukturę jawnokrystaliczną, tzn. posiadają widoczne gołym okiem wykształcone minerały, są to skały ciężkie, twarde, odporne na zniszczenia.
Przykłady: granit, sjenit, dioryt, gabro.
- wylewne - powstają na powierzchni w procesie gwałtownego zastygania magmy, maja strukturę skrytokrystaliczną (kryształy nie są widoczne gołym okiem, lawa stygnie tak szybko, że nie ma czasu na wykształcenie kryształów, przykłady: bazalt, andezyt, melafir) lub porfirową (stygnięcie i krystalizacja rozpoczęły się pod ziemią, jednak kolejny wybuch wulkanu wyrzucił je na powierzchnie, gdzie proces krystalizacji został przerwany, przykład: porfir)

Skały magmowe można podzielić tez ze względu na odczyn:
- kwaśny, bogaty w krzemionkę - np. granit
- zasadowy, ubogi w krzemionkę - np. gabro

SKAŁY OSADOWE.
- okruchowe- powstają w wyniku niszczenia innych skał wskutek wietrzenia lub erozji, mogą t być skały luźne (okruchy nie są ze sobą połączone) oraz zwięzłe (okruchy scementowane drobnym materiałem). Przykłady: żwir, zlepieniec, piasek ( > 2 ), piaskowiec, less, muł ( < 0.1 ), mułowiec, glina ( < 0.01 ).
- organiczne - powstałe na skutek nagromadzenia szczątków roślinnych lub zwierzęcych, jak również w wyniku ich działalności. Przykłady: węgiel kamienny i brunatny, torf; węglowodory - gaz ziemny, ropa naftowa, wosk ziemny, asfalt naturalny; wapienie - wapień muszlowy, wapień koralowy, kreda pisząca
- chemiczne - powstałe poprzez wytracanie minerałów z roztworów ( głównie w trakcie parowania wód morskich) - przykład: wapień, gips, anhydryt, sól kamienna, sól potasowa.

SKAŁY PRZEOBRAŻONE (METAMORFICZNE).
Zależnie od czynnika przeobrażającego, wyróżniamy:
- metamorfizm kontaktowy - czynnikiem przeobrażającym jest wysoka temperatura (zetknięcie skały z magmą) - przykład: marmur powstający z wapienia
- metamorfizm dynamiczny - czynnikiem przeobrażającym jest wysokie ciśnienie - przykład: łupki
- metamorfizm regionalny - czynnikiem przeobrażającym jest wysokie ciśnienie i temperatura, skały zostały przeniesione w te warunki z innego terenu przez ruchy skorupy ziemskiej - przykład: gnejs powstający z granitu.

Wykorzystanie skał:
- budownictwo - skały magmowe ( granit i bazalt ) i przeobrażone ( gnejs ) ze względu na dużą odporność na czynniki niszczące jak i walory estetyczne wykorzystywane są w budownictwie. Surowcem budowlanym jest wiele skał osadowych ( piaskowce, piaski, żwiry)
- ceramika - skały osadowe (gliny, iły)
- przemysł cementowy - wapienie, margle
- ogrodnictwo - torfy
- energetyka - węgiel kamienny i brunatny, ropa naftowa
- przemysł nawozów mineralnych i wielu artykułów chemicznych - potas, fosfor, siarka, sód
- przemysł spożywczy - sól kamienna