kaniagostyn *UKS Kania Gostyń

Wielcy nielubiani. A co do "Lalki". Nie zarzucałabym Prusowi braku psychologii w uwarunkowaniu
dzialania postaci. Przecież to pozytywista, pisze powieść obyczajową,
realistyczną , nie psychologiczną - kiedy tak sobie porównać "Stracone
złudzenia" Balzaka i "Lalkę" - to widzimy to samo, tylko bohater jest inny i
inne sa punkty odniesienia.
A co do Wokulskiego. Owszem , jest wyidealizowany, ale nie jest wcale bezbarwny
i jednowymiarowy. takie kształtowanie "typów" ludzkich, nie charakterów
zarzuciałabym raczej Sienkiewiczowi. Nigdy nie zastanawiałam się, czy mialabym
ochotę wychodić za mąż za postać literacką, ale Wokulski to cąłkiem sympatyczny
gość.Przewrażliwiony na swoim punckie, dlatego, że ma takie , a nie inne
pochodzenie i ciągle musi sobie coś udowadniać. Najbardziej bezbarwną postacią
w tej powieśći jest Izabela, ale ona jest tak "pozbawiona egzystencji na rzecz
wegetacji" i w gruncie rzeczy nudna , nie z własnej winy. Raczej z winy
otoczenia.
Wielcy nielubiani. Gość portalu: Zdanka napisał(a):

> A co do "Lalki". Nie zarzucałabym Prusowi braku psychologii w uwarunkowaniu
> dzialania postaci. Przecież to pozytywista, pisze powieść obyczajową,
> realistyczną , nie psychologiczną - kiedy tak sobie porównać "Stracone
> złudzenia" Balzaka i "Lalkę" - to widzimy to samo, tylko bohater jest inny i
> inne sa punkty odniesienia.
> A co do Wokulskiego. Owszem , jest wyidealizowany, ale nie jest wcale
bezbarwny
>
> i jednowymiarowy. takie kształtowanie "typów" ludzkich, nie charakterów
> zarzuciałabym raczej Sienkiewiczowi. Nigdy nie zastanawiałam się, czy
mialabym
> ochotę wychodić za mąż za postać literacką, ale Wokulski to cąłkiem
sympatyczny
>
> gość.Przewrażliwiony na swoim punckie, dlatego, że ma takie , a nie inne
> pochodzenie i ciągle musi sobie coś udowadniać. Najbardziej bezbarwną
postacią
> w tej powieśći jest Izabela, ale ona jest tak "pozbawiona egzystencji na
rzecz
> wegetacji" i w gruncie rzeczy nudna , nie z własnej winy. Raczej z winy
> otoczenia.

Domyślasz się ,że mam inną opinię :-) .
Co do tego wyjścia za , to chodzilo mi o to ,że mimo iż postać nakreslona jest
z intencją stworzenia pozytywnego bohatera , cos od niego smierdzi , czego Prus
nie czuł.

Problem. mam przedstawić scenę ostatnią w nawiązaniu do tematu, że LALKA to powieść o straconych złudzeniach..
"Balzakiana" Dehnela. Yanga:

Osobiście miałabym zamówienie na "wielką powieść warszawską", coś
podobnego do "Lalki"

Och, Yango, też bym chciała! Wyobraź sobie „Stracone (na warszawskim bruku) złudzenia”. ;)



prezent. prezent
ANTYK
1.Sofokles „Król Edyp” (katharsis, mimesis, konflikt tragiczny, wina
tragiczna, tragedia antyczna)

ŚREDNIOWIECZE/RENESANS
1.Dante Alighieri „Boska komedia” (poemat)

BAROK
1.William Szekspir „Makbet” (żądza władzy, dramat szekspirowski)
2. Molier „Świętoszek” (obłuda, satyra społeczna, komedia)

ROMANTYZM
1. J.W. Goethe „Cierpienia młodego Wertera” (powieść epistolarna, werteryzm)
2. A.Mickiewicz „Dziady” cz. III (mesjanizm, prometeizm, bunt prometejski,
metafizyka, martyrologia, dramat romantyczny)
3. Z.Krasiński „Nie-Boska komedia” (dramat romantyczny, problem rewolucji,
historiozofia, poezja romantyczna)
4. J.Słowacki „Kordian” (dramat romantyczny, winkelriedyzm, Weltschmerz)
5. J. W. Goethe „Faust” (vanitas, poznanie)
6. A.Mickiewicz “Pan Tadeusz” (epopeja narodowa, idylla, arkadyjski charakter)

POZYTYWIZM
1. M.Konopnicka “Mendel Gdański” (asymilacja Żydów, obrazek, tendencyjność)
2. B.Prus „Kamizelka” (nowela, opowieść o wielkiej miłości)
3. F.Dostojewski „Zbrodnia i kara” (powieść realistyczno-psychologiczna,
szczegółowy opis psychologiczny, wielogłosowość narracyjna)
4. B.Prus „Lalka” (retrospekcje, powieść o „straconych złudzeniach”, „Trzy
pokolenia” – pierwotnie tytuł, powieść panoramiczna, powieść realistyczna,
mimesis, przyczynowo-skutkowy ciąg zdarzeń, zasada prawdopodobieństwa, poetyka
detalu)
5. E.Orzeszkowa „Nad Niemnem”(mowa ezopowa, epopeja przedstawiająca kresy,
mogiły, arkadia, powieść realistyczna, tendencyjna, tradycja, kult pracy)
6. H.Sienkiewicz „Potop” (elementy baśniowe, westernowe, gawędy szlacheckiej,
epopei; powieść historyczna)
7. E.Orzeszkowa „Gloria victis” (vae victis – biada zwyciężonym, gloria victis
– chwała zwyciężonym – parafraza; nowela o tematyce patriotycznej (powstanie
styczniowe))

MŁODA POLSKA
1.S.Wyspiański „Wesele”(dekadentyzm, elementy fantastyczno-symboliczne, dramat)
2.W.S. Reymont „Chłopi” (epopeja chłopska, retardacja, realizm szczegółu,
bogactwo świata przedstawionego)
3.S.Żeromski „Ludzie Bezdomni” (symbole – ubogi rybak, Wenus z Milo, rozdarta
sosna; kwestie bezdomności naturalizm, synkretyzm stylowy, luźna kompozycja)
4.Joseph Konrad „Jądro ciemności” (nielinearny tok narracji, dygresje,
retrospekcja, ironia z tragizmem, połączenie realizmu z symbolizmem,
opowiadanie paraboliczne)

20-LECIE MIĘDZYWOJENNE
1. S.Żeromski „Przedwiośnie”(obraz rewolucji, utopia, przestrzeń mitu)
2. W.Gombrowicz „Ferdydurke” (infantylizm, karykatura, kontrast, powieść
awangardowa, parodia, groteska, kreacjonizm, absurd, odstępstwo od normy;
„przyprawianie gęby”,”upupienie”, „pupa”, „gęba”, „forma”)
3. Z.Nałkowska „Granica” (determinizm: społeczny, psychologiczny, biologiczny;
granica: kompromisu, między klasami, między obiektywnością a subiektywnością)
4. M.Kuncewiczowa „Cudzoziemka” (introspekcja,retrospekcja, powieść
psychologiczna, psychologizm, psychoanaliza, subiektywizm)
5. S.I. Witkiewicz „Szewcy” (deformacja, absurd, groteska, parodia, dramat
awangardowy, dramat paraboliczny)
6. Franz Kafka „Proces”(absurd, egzystencjalizm, moralitet, powieść-parabola,
Everyman, egzystencjalizm, reifikacja, oniryzm, sytuacja kafkowska)

WSPÓŁCZESNOŚĆ
1. Tadeusz Borowski – wybór opowiadań (behawioryzm – przedstawienie bohatera w
praktycznym działaniu, olbrzymia rola dialogu; człowiek zlagrowany, dehumanizacja
2. Gustaw Herling-Grudziński „Inny Świat” (synkretyczna forma –dokument?esej?
autobiografia? Realia obozu sowieckiego; Borowski stracił wiarę, Gruziński nie
utracił wiary w wartości)
3. Michał Bułhakow „Mistrz i Małgorzata” (przestrzeń: realistyczna,
historyczna, fantastyczna, powieść o totalitaryzmie, bezczas, retrospekcja
4. Hanna Krall „Zdążyć przed Panem Bogiem” (niejednorodna formalnie, dokument
beletryzowany, esej, retrospekcje, heroizacja i deheroizacja, świadectwo)
5. Sławomir Mrożek „Tango” (dramat absurdu, dramat o rewolucji, groteska,
czarny humor)
6. Albert Camus „Dżuma” (egzystencjalizm, powieść paraboliczna, bezczas)
7. Witold Gombrowicz „Trans Atlantyk” (groteska, patriarchat, sarmatyzm)





z soboty na niedzielę.... Nur fuer Jude
Wesela i rozwody, narodziny i zgony, błyskotliwe kariery i życiowe tragedie. Jak każda powieść Singera, "Spuścizna" jest barwnym, tętniącym życiem malowidłem psychologiczno-obyczajowym, przedstawiającym losy ziomków z fikcyjnej miejscowości Jampol, ludzi różnych wyznań, kultur, narodowości, poczynając od potomków ziemiańskiego rodu Jampolskich, po liczną rodzinę miejscowego rabina. Ta różnorodność pozwala autorowi nakreślić bogatą panoramę przemian zachodzących w pierwszej dekadzie XX wieku w naszym kraju, a także w Europie i Ameryce, dokąd trafiają krajanie z Jampola. Opisy ówczesnej Warszawy, eleganckiego deptaku Krakowskiego Przedmieścia, ogródkowych teatrzyków i wytwornych restauracji w Wilanowie, ale także nędzarskich Szmulek i Powiśla, przywołują na myśl obrazy Gierymskiego i "Lalkę" Prusa.

W Spuściżnie nie mogło zabraknąć najistotniejszych rozważań, charakterystycznych dla Singerowskiej prozy - pytań o sens życia, o powinności człowieka, o jego wybory. Co będzie gwarancją spokojnego, dobrego życia, jeśli o jakiejkolwiek „gwarancji” można mówić… O co w tym życiu chodzi? Dobrze zjeść, wypić, miewać romanse, zadbać o swoje interesy, bez „zbędnej” duchowości…? Czy lepszy jest hedonizm, czy ascetyzm, ateizm czy wiara, rozsądek czy emocje, a może po prostu – umiar we wszystkim?

Jakimi poglądami kierują się w życiu bohaterowie tej z rozmachem napisanej opowieści? Jakich wyborów dokonała Klara, która bardzo boleśnie odczuła na własnym przykładzie, że: „Mężczyźni wymagają cnoty od kobiet, sami zaś czują się uprawnieni do robienia wszystkiego, czego zapragną”*? Klara w swoim kochanku Mirkinie odkrywała cząstkę siebie. Podobnie jak i on, pragnęła doświadczyć wszystkiego, nim dopadnie ją starość, posmakować, czego się da, nim będzie za późno. Co zrobił ze swoim życiem Lucjan, którego na pewnym zakręcie życia „świat z jego iluzorycznymi radościami i pozorami przestał interesować”**? Niezapomnianą postacią pozostanie siostra Lucjana – Felicja – uosobienie wybaczenia i dobroci. Czy Azriel, który wierzył w Boga i moc modlitwy, a swoim pacjentom powtarzał: „Spokojnie, spokojnie (… zmarła ukochana osoba? No cóż, trzeba żyć dalej. Lęk przed śmiercią? Przecież to szkodzi zdrowiu. Trzeba się radować życiem, dopóki można. Żona lub mąż zdradził? Dzieci wyrosły na egoistów? Grozi bankructwo? Zbliża się starość? Życie jest zbyt uciążliwe? To tylko kwestia nerwów. Jedyne, co trzeba zrobić, to wziąć się w garść…”*** – znalazł receptę na szczęście?

A może miłość jest lekarstwem na wszelkie egzystencjalne bolączki? Tylko jakie są te nasze miłości?

„Kiedy nadszedł Dzień Pojednania, Jom Kipur (… rabi przerwał przemówienie, aby wyjąć zwój ze Świętej Arki, celem odczytania przypadającego na ten dzień ustępu z Księgi Izajasza: „Bo grzeszni są jak wzburzone morze nie mogące się uciszyć, którego wody wyrzucają szlam i nieczystości”. Rabi miał tu na myśli wciąż wzrastającą liczbę Żydów „oświeconych” (… . Nawołując ludzi „nowoczesnych” do wypełniania obowiązków, używał ich własnych wyrażeń.
- Człowiek grzeszny – dowodził – zawsze wojuje zarówno na wojnie, jak i w miłości. Może się to wydać sprzecznością – ciągnął rabi – wojna bowiem uosabia gniew, a miłość – dobroć. Jaki jest między nimi związek? Jak można wojować w miłości? Odpowiadam na to, że człowiek został stworzony, by służył. Jeżeli nie służy Bogu, to służy innemu człowiekowi. (… Jednego wychwala za jego bogactwo, drugiego za urodę, trzeciego za inteligencję, czwartego za to, że posiada władzę. Ludzie, których myśli są skierowane wyłącznie ku rzeczom materialnym są zawistni. (… Zawiść jest okrutna jak grób. (… Miłość powstała z zazdrości zabija (… ”****.

Czyż nie taka była miłość Klary? Czy jej życie nie przypominało wzburzonego morza?

Nie sposób oddać słowami całej galerii postaci, odczuć i przemyśleń zawartych w powieści. Singer z właściwym sobie mistrzostwem, lekkim piórem, kreśli ludzkie portrety: skomplikowane osobowości, pełne niezaspokojonych pragnień i sprzeczności, złych wspomnień i nieutulonych żalów, nostalgii, straconych złudzeń i nieustających marzeń. Wchodzimy w ludzkie losy – wyjazdy, zmiany miejsc, miast, krajów, straty bliskich, kochanków, mężów, żon, losy poprzecinane zdradami, nieodwzajemnionymi miłościami, chorobami, śmiercią, samotnością. A wszystko to rozgrywa się na tle przedwojennej Warszawy; widzimy bogaty Wilanów, biedne Powiśle, dorożki, powozy, sanie brnące w śnieżnych zaspach, zmarznięte ręce ogrzewane w futrzanych mufkach. Na ulicach słychać język polski, żydowski, rosyjski… Mamy niepowtarzalną okazję poznania żydowskiej kultury, zrozumienia sensu Jom Kipur, święta Purim, chasydyzmu, a jednocześnie prawdy o życiu i człowieku zawarte w powieści są ponadczasowe i uniwersalne, bez względu na wyznanie, przynależność kulturową, poglądy...

Niepostrzeżenie uświadamiamy sobie, że trzymamy w rękach świat, którego już nie ma, świat, który został zniszczony, jednym słowem - spuściznę, wraz z całym jej bogactwem różnych kultur, religii i losów