kaniagostyn *UKS Kania Gostyń

Prewodnicy tatrzańscy w historii... Dystans do świata i pogoda ducha

- Góry, w których ponad 55 lat przepracowałem i spędzałem niemal każdą wolną
chwilę, w pewnym sensie mnie ukształtowały - mówi Apoloniusz Rajwa. - Nauczyły
mnie traktowania z uwagą, ale i ostrożnością, wszystkiego, co mnie otacza.
Nauczyły ładu, porządku, spokoju i równowagi wewnętrznej. To właśnie w górach
ma się poczucie łączności z naturą, co pomaga zachować odpowiedni dystans do
świata i pogodę ducha.

Urodził się w 1934 r. na Śląsku Cieszyńskim, w Podgórzu koło Skoczowa. Do
Zakopanego przyjechał po wojnie, w 1947 r., z ojcem, który znalazł tu pracę w
jednym z ośrodków wypoczynkowych. W 1952 r. zdał maturę w Liceum
Ogólnokształcącym im. O. Balzera i rozpoczął studia na Wydziale Geograficznym
Uniwersytetu Jagiellońskiego (dyplom w 1956 r.). Po studiach pracował rok w
Kowarach Śląskich - nie mógł się tam jednak zadomowić, więc wrócił do
Zakopanego. Po przeszkoleniu rozpoczął w 1958 r. pracę w obserwatorium
meteorologicznym na Kasprowym Wierchu, gdzie przepracował następne 12 lat. W
tym czasie podjął studia doktoranckie, których jednak nie ukończył. W 1969 r.
został nauczycielem geografii w liceum w Kuźnicach. Przepracował w nim do
przejścia na emeryturę w 1989 r., a potem (już jako emeryt, na pół etatu) aż do
2001 r.

- Kiedy w 1947 r. przyjechałem do Zakopanego, zamieszkałem u wylotu Doliny
Białego - wspomina. - To właśnie w otaczających ją skałkach zdobywałem
pierwsze, górskie doświadczenia. Prawdziwą wspinaczkę, na Mnicha, odbyłem w
1951 r. W czasie studiów wspinałem się z kolegami w skałach podkrakowskich,
robiąc częste wypady w Tatry.

Od 1962 r. jest członkiem sekcji Taternictwa Jaskiniowego Klubu
Wysokogórskiego. Uczestniczył wtedy w eksploracyjnej wyprawie do Jaskini
Ptasiej Studni, uważanej w tamtych latach za najtrudniejszą w Tatrach. Przez
lata brał udział w wielu wyprawach do największych jaskiń tatrzańskich oraz w
wyprawach zagranicznych do najgłębszych wtedy jaskiń świata - Gouffre Berger
(1966 r.), jaskiń Austrii (1970 r. i 1980 r.) oraz jaskiń Pamiro-Ałaju (1970
r.). Brał udział w wielu podziemnych akcjach ratunkowych. Uczestniczył też w
szkoleniach ratowników GOPR w zakresie ratownictwa jaskiniowego.

- Ratownictwo i przewodnictwo było dla mnie zawsze uzupełnieniem działalności
górskiej - opowiada. - Pierwszy kurs przewodnicki ukończyłem już w 1954 r. Nie
weryfikował tych uprawnień, dlatego w latach sześćdziesiątych powtórnie wziął
udział w kursie przewodnickim, uzyskując w 1967 r. uprawnienia przewodnika
tatrzańskiego. Na początku lat osiemdziesiątych zdobył II, a w 1995 r. - I
klasę przewodnicką. Jest też instruktorem przewodnictwa. Uczestniczył w pracach
kilku zarządów Koła Przewodników Tatrzańskich i Stowarzyszenia Przewodników
Tatrzańskich. Był członkiem założycielem PSPW i jako jeden z pierwszych
otrzymał międzynarodowe uprawnienia przewodnickie.

Od lat sześćdziesiątych opublikował wiele naukowych i popularnych artykułów w
wydawnictwach PAN oraz w innych czasopismach. Od lat jest stałym
współpracownikiem "Tygodnika Podhalańskiego". Jest też współautorem wydawnictw
książkowych: "Turystyczne jaskinie Tatr", "Alpinizm", paru wydań przewodników
Pascala czy monografii "Tatry i Podtatrze". W uznaniu zasług kilka kół
przewodnickich w Polsce nadało mu tytuł członka honorowego. Jest także
członkiem honorowym Speleoklubu Tatrzańskiego i Klubu Wysokogórskiego.
Odznaczony m.in. Złotą Odznaką PTTK, odznaką Zasłużony dla Zakopanego oraz
Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

- W przewodnictwie - mówi - najważniejsza była dla mnie działalność edukacyjna.
Przewodnik może i powinien starać się otwierać ludziom oczy na piękno gór, na
ich krajobraz i przyrodę. Młodzi ludzie, którzy kiedyś pod moją opieką stawiali
swoje pierwsze kroki w górach, dziś wspinają się, są ratownikami TOPR i
przewodnikami tatrzańskimi. Zaraziłem ich górską pasją, a to wielka satysfakcja
i dopełnienie mojej ponadpięćdziesięciopięcioletniej górskiej działalności.
(J.TAWłOWICZ)