kaniagostyn *UKS Kania Gostyń

Serengeti Park Narodowy. Położony na rozległym płaskowyżu na wschód od Jeziora Wiktorii przy granicy z Kenią. Przez Masajów nazywany jest parkiem bezkresnego stepu, porośnięty trawiastą sawanną, w centralnej części z drzewami akacjowymi i galeriowymi, ciągnącymi się wzdłuż okresowych rzek. Okres wegetacji nie zależy tu od temperatury, której wahania w ciągu roku nie są duże, ale od opadów. W porze suchej większość drzew traci liście, a części naziemne traw usychają. Wraz z pierwszymi deszczami trawy puszczają nowe pędy, na drzewach pojawiają się liście i sawanna jest pełna soczystej zieleni. Wzdłuż dolin rzecznych, gdzie jest więcej wilgoci, spotyka się wiecznie zielone lasy galeriowe. Do charakterystycznych drzew sawanny należą akacje i baobaby. Akacje to kolczaste drzewa z rodziny mimozowatych. Długowieczne baobaby magazynują wodę w pniu, którego obwód dochodzi do 45 m. Ich owoce zwane „małpim chlebem” są jadalne. Słynie z sezonowo migrujących milionowych stad ssaków kopytnych, przede wszystkim antylop gnu, kudu i eland, gazel, bawoła afrykańskiego, zebry (m.in. zebra równikowa); poza tym żyją tu żyrafy, słonie, nosorożce i duże drapieżniki — lamparty, gepardy, likaony, szakale i hieny. Z ptaków do najbardziej charakterystycznych należą: sekretarz, perlica dzika, sęp płowy i marabut. Od pd. wschodu do parku przylega znany rezerwat Ngorongoro, z którym jest wpisany na Światową Listę Rezerwatów Biosfery Unesco (1981, pod nazwą Serengeti-Ngorongoro Biosphere Reserve).

rodzaj — park narodowy
nazwa — ang. Serengeti National Park
państwo — Tanzania
rok założenia — 1951 (pierwsze formy ochrony 1940)
powierzchnia — 1 476 300 ha
Wydarzenia - POGODA. 45 stopni w cieniu w saharyjskim Mali

(23.03/14:48) - Mali leżące na wyżynnych terenach w północno-zachodniej Afryce, jest obecnie najgorętszym krajem świata. Wczoraj po południu temperatura mierzona w cieniu osiągnęła w miejscowości Hombori aż 45 stopni. O tej porze roku upały są codziennością, gdyż coroczne szczytowanie temperatury ma miejsce w kwietniu, czyli tuż przed nadejściem pory deszczowej. Niebo nad Mali jest zupełnie czyste, jak przystało na przestrzenie Sahary, która zajmuje aż 3/4 powierzchni tego kraju. Mieszkańcy regionu pustynne żary znoszą bardzo dobrze, gdyż nie dokucza im duża wilgotność powietrza, spadająca w pełni dnia poniżej 10 procent. Klimat zwrotnikowy wybitnie suchy ma to do siebie, że głównie sprzyja rozprzestrzenianiu się sawanny. Jedynie na południu Mali zaczynają pojawiać się lasy galeriowe. Obok Mali na liście najgorętszych krajów świata można odnaleźć sąsiedni Senegal a także Burkinę Faso, gdzie temperatura dochodzi do 43 stopni. W całym regionie od kwietnia zaczną się nasilać opady a ich szczyt przypadnie na lipiec. Tak więc dla mieszkańców regionu to już ostatni dzwonek na przygotowanie się do opadów i burz. Źródło: Twoja Pogoda.
Ritualne Podróże. Pustynia Błędowska:

Położony między Błędowem i Kluczami największy w Polsce obszar piasków lotnych i zarazem jedyna naturalna pustynia w Europie utworzona przez piaski czwartorzędowe pochodzenia fluwioglacjalnego zalegające na wysokości około 315 m n.p.m. na powierzchni około 32 km kw. (długość 8-9 km, szerokość 3-4 km). Podstawowe dane: - średnia miąższość piasków - 18 m, - największa miąższość piasków - 45 m (60 m?), - szacunkowa objętość 2,5 miliarda m3. Z Pustyni Błędowskiej poprowadzona została magistrala piaskowa, przez którą zniszczona została część pustyni w celu dostarczania piasku na podsadzkę do pobliskich kopalń. Osobliwością pustyni są wydmy piaszczyste oraz stepowa roślinność: wydmuchrzyca piaskowa, dzika pszenica, łoszczyca, trawa "szczotka"; fulguryty (stopione piaski pod wpływem uderzeń piorunów), las galeriowy nad rzeką Białą, zjawisko fatamorgany dawniej częściej spotykane. Pomiędzy piaskami, głównie przy wodach Białej Przemszy można spotkać warzuchę polską (endemit) oraz coraz rzadziej spotykanego omiega górskiego. Powstanie pustyni wiąże się z przebywaniem na tym terenie lodowca. Wody polodowcowe osadziły piaski na podłożu ilastym i wapiennym pochodzenia triasowego. Obecnie wygląd Pustyni Błędowskiej znacznie się zmienił. Wokół porasta las sosnowy, a wydmy w latach 60-tych XX w. zostały obsadzone wierzbą australijską w celu ustabilizowania piasków, które czasami zasypywały dorobek ludzi zamieszkujących okoliczne wsie. Rośliny te wraz z występującą tu wydmuchrzycą spełniło oczekiwania lecz jednocześnie spowodowało dalszy rozwój roślinności. Dodatkowo na obecny wygląd wpłynęło posadzenie w zachodniej części pustyni młodników sosnowych i brzozowych. Jedynie koło Klucz we wschodniej części Pustyni można wśród wierzbowych zarośli spotkać większe łachy piasku. Pustynia podzielona jest oazą utworzoną przez wody Białej Przemszy na dwie części: północną - mniejszą i południową - większą. Na południowy zachód od Błędowa wyznaczone są dwa szlaki dydaktyczne, wiodące zabagnioną doliną Białej Przemszy i rzeki Białej. Na północny-zachód od Klucz wyznaczono jedyną ścieżkę przez pustynię.
Zobacz również

Błędów
Klucze

http://www.jura.art.pl/pl/rezerwat.php?go=pustynia
Jamajka. Jamajka, Jamaica, państwo wyspiarskie w Ameryce Środkowej, na wyspie o tej samej nazwie na Morzu Karaibskim, w archipelagu Wielkich Antyli. Obszar 10 991 km2.

Stolica: Kingston.

Większe miasta: Spanish Town, Montego Bay, May Pen, Mandeville, Savanna-la-Mar.

Podzielona administracyjnie na 14 okręgów.

Językiem urzędowym jest angielski.

Waluta narodowa, dolar jamajski, dzieli się na 100 centów.
Ludność
2,7 mln mieszkańców (2005), co daje średnią gęstość zaludnienia 247 osób/km2. Przyrost naturalny: 0,71% (2005). Mieszkańcami Jamajki są przede wszystkim Murzyni (76%) oraz Mulaci (15%), Hindusi (3%) i biali (3%).

Niemal połowa mieszkańców kraju (45%) to protestanci, mniejsze grupy wyznaniowe tworzą katolicy (5%), rastafarianie (5%) oraz bahaiści, muzułmanie i żydzi. Niemal 1/5 ludności Jamajki deklaruje ateizm. Zjawisko analfabetyzmu praktycznie nie istnieje. Średnia długość życia mężczyzn wynosi 74 lata, kobiet – 78 lat.


Warunki naturalne

Wodospady na Dunn's River



Wnętrze kraju zajmują pasma górskie z kulminacją w masywie Gór Błękitnych (2265 m n.p.m.) na wschodzie wyspy. Niewielkie obszary nizinne występują głównie wzdłuż wybrzeży. Naturalną szatę roślinną tworzą wilgotne lasy równikowe (niziny), krzaczasta formacja chaparral i sawanny (wyżyny w centrum). Wzdłuż rzek spotyka się lasy galeriowe, wybrzeża na znacznych odcinkach porastają namorzyny. Jamajka pozostaje pod wpływem wilgotnego i gorącego klimatu zwrotnikowego. Średnia temperatura notowana w stolicy (Kingston) podlega nieznacznym wahaniom rocznym i wynosi od 25 do 28°C. Roczna suma opadów 850 mm.
Historia
Jako pierwszy z Europejczyków do wybrzeży Jamajki dotarł K. Kolumb w 1494. Wkrótce wyspę skolonizowali Hiszpanie, rozwijając plantacyjną uprawę trzciny cukrowej. Do pracy na plantacjach przymuszano miejscowych Indian, po niemal całkowitym ich wyniszczeniu sprowadzono niewolników z Afryki. W 1660 Jamajka przeszła w posiadanie Brytyjczyków. Wyspa szybko rozwijała się gospodarczo, osiągając w XVIII w. wysoki poziom dobrobytu. Dochody przynosiła przede wszystkim uprawa trzciny cukrowej i handel niewolnikami.

W XIX w., gdy na Jamajce zniesiono niewolnictwo (1833), a na rynkach światowych ciemny cukier trzcinowy został wyparty przez tańszy, wytwarzany z buraków, kraj zaczął stopniowo podupadać. Wraz z rozpoczęciem eksploatacji jamajskich boksytów rozpoczął się dla wyspy nowy okres intensywnego rozwoju. W 1962 Jamajka zyskała niepodległość pozostając członkiem brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Najdynamiczniej rozwijającą się gałęzią gospodarki kraju jest w ostatnich latach turystyka. Od 1 VIII 1991 gubernatorem generalnym jest Howard Felix Cooke. Od 1992 na jamajskiej scenie politycznej dominuje Narodowa Partia Ludowa (PNP), z której wywodzi się premier P.J. Patterson. Najpoważniejszym problemem, z którym zmagają się władze Jamajki jest drastyczny wzrost przestępczości oraz gwałtowne protesty społeczne skierowane przeciwko podwyżkom cen paliw (1999, 2001). 2002 rząd Jamajki określił liczbę zabitych w tym kraju w ciągu ostatniego roku na 1.100 osób. W przeprowadzonych w tym samym roku wyborach zwyciężyła partia rządząca, a premier P.J. Patterson rozpoczął swoją trzecią kadencję. 2004 Jamajkę dotknął atak huraganu Ivan, który spowodował zniszczenie tysięcy budynków.


Ustrój polityczny


Jamajka jest monarchią parlamentarną, członkiem brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Głową państwa jest królowa brytyjska reprezentowana przez generalnego gubernatora. Władza ustawodawcza należy do dwuizbowego parlamentu: Senatu (21 senatorów mianowanych przez gubernatora) i Izby Reprezentantów liczącej 60 osób wyłanianych w wyborach powszechnych.


Gospodarka


Jamajka opiera swój rozwój gospodarczy na bogatych złożach boksytów. W 1950 rozpoczęto eksploatację tego surowca w Górach Błękitnych na wschodzie kraju. Początkowo nie zajmowano się ich przetwórstwem, obecnie większą część wydobywanych boksytów przetapia się na miejscu w aluminium. W 1990 Jamajka zajmowała 4 miejsce w świecie pod względem wydobycia boksytów. Z zakładów przemysłu przetwórczego, poza hutnictwem aluminium, największy potencjał posiada przemysł spożywczy (m.in. cukrownie, wytwórnie rumu) oraz petrochemiczny, materiałów budowlanych, włókienniczy i odzieżowy.

Dochód narodowy w 2004 wynosił 4 100 USD na 1 mieszkańca. Średnia stopa inflacji w 2004: 12,4%. Do największych partnerów handlowych kraju należą: Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Kanada, Holandia, Japonia. Obroty z zagranicą w 2004 wynosiły: import – 3,6 mld USD, eksport – 1,7 mld USD. Zadłużenie zagraniczne: 6 mld USD (2004).


Turystyka


Gałęzią gospodarki z pewnością dorównującą jamajskiemu górnictwu jest dynamicznie rozwijająca się turystyka. W 1995 kraj odwiedziło 1,61 mln turystów zagranicznych, a obroty tej branży wyniosły 1 069 mln USD. Kwota wpływów z turystyki odpowiadała 86% wartości eksportu Jamajki i aż o 35% przewyższała wpływy kraju ze sprzedaży aluminium i boksytów. Liczby te wskazują jak ważną w skali kraju dziedziną gospodarki jest turystyka.


Rolnictwo
Kawa

Tradycyjnie istotnym elementem systemu ekonomicznego Jamajki jest rolnictwo zatrudniające niemal czwartą część ludności zawodowo czynnej. Najważniejszą rośliną uprawną jest trzcina cukrowa oraz palma kokosowa, banany, kawa, kakao, drzewa cytrusowe. Hodowla odgrywa zdecydowanie drugorzędną rolę.


klimat. Strefowość klimatu-wplywa na nią kąt padania promieni słonecznych.

Astrefowość klimatu- wplywa na nią: ukształtowanie terenu, prądy morskie, bliskośćwody, wysokość n.p.m., pokrycie terenu i jego kolor, stopieńzachmurzenia.

Klimat- jest charakteryzowany przez statystyczne(wieloletnie)rozkłady czynników pogodowych na określonym obszarze.


Strefa gorąca (na równiku)
-Jedna pora roku (lato klimatyczne)
- Zenitalne położenie Słońca
- Wyznaczona zwrotnikami
- Małe amplitudy temperatury

a) Równikowy wybitnie wilgotny
- lasy równikowe - tropikalne
- Temperatury średnie roczne powyżej 25°C
- Średnio najwyższe opady na Ziemi ok. 2500 mm/rok
- Opady całoroczne z nasileniem w zenitalnym położeniu Słońca
- Brak wyraźnej pory deszczowej
- Nizina Amazonki, Kotlina Kongo, płw. Indonezja (posiada cech klimatu monsunowego: latem bardzo intensywne opady przez cały dzień, zimą tak jak Amazonce i Kongo. Ma na to wpływ ocean i wyż Azjatycki)

b) Równikowy wilgotny
- Klimatyczna pora roku - lato, z podziałem na porę suchą, jedną lub dwie wilgotne (w zależności od zenitu Słońca)
- Temperatury powyżej 20°C
- Opady poniżej 2000 mm/rok
- Roślinność - las akacjowy = galeriowy
- Wyżyna Gujańska, Sahal (np. wyżyna Abisyńska), nizina Orinoko

c) Podrównikowy oceaniczny monsunowy
-ogromne masy powietrza znad wody stykają się z lądem
-oprócz lasów galeriowy występuje las tropikalny
-Srilanka, wyżyna Cejlon, płw. Malajski, Pd krańce Indii

d) podrównikowy suchy
-Sawanna - najbogatszy obszar faunistyczny w zwierzęta kopytne i drapieżne (kotowate)
-Temperatura powyżej 20°C
-Opady jeden w ciągu roku około 1 - 2 m-cy, do 1000 mm/rok
-Zambia, Sudan, wyżyna Brazylijska, pn Australia (oprócz wybrzeża), wyżyna Meksykańska

e) zwrotnikowy wybitnie suchy
-opady poniżej 250 mm/ średnio na 15 lat
-formacja roślinna - pustynna, palmy, kaktusy
-1 pora roku
-Duże nasłonecznienie
-Największe amplitudy dobowe
-Sahara, płw. Arabski, wyżyna Meksykańska (pustynia Gibsona)

f) zwrotnikowy odmiana monsunowa
-duże opady w okresie letnim
-pd - wsch Chiny, Filipiny


Strefa umiarkowana - zwrotnik, koła podbiegunowe
-Słońce nigdy nie góruje w zenicie
-Pojawiają się pory roku

a) podzwrotnikowy (śródziemnomorski) morski
-Dwie pory roku - lato (gorące i suche), zima ( ciepła i wilgotna)
-Temperatury latem powyżej 20°C, zimą 5° - 10°C
-Opady występują zimą ok. 500 mm/rok, lato suche
-Pd RPA, płw. Kalifornijski, morze Śródziemne, zatoka Meksykańska
-Formacja roślinna - makia (twardolistna)

b) podzwrotnikowy kontynentalny suchy
-duże amplitudy roczne i dobowe temperatury
-roślinność pustynna
-pustynia Słońca, pustynia Thar, Pd USA - Dolina Śmierci

c) podzwrotnikowy kontynentalny półsuchy
-formacje pomiędzy pustynią, a półpustynią
-Pd wyżyna Brazylijską, pustynia Kalaharii, Afganistan
-Duże amplitudy dobowe
-Lato gorące, zima chłodna lub ciepła (powyżej 0°C)

d) podzwrotnikowy monsunowy
-wsch Chiny, Pd Japonia, pd Korea, Tajwan
-cechy takie jak u poprzednich klimatach monsunowych lecz z dwoma porami roku

e) umiarkowany ciepły morski
-wyspy Brytyjski, Zach Francja, Azory, Irlandia
-lato (chłodne i wilgotne), zima (ciepła i wilgotna)
-temperatura nie spada poniżej 0°C
-duże opady w ciągu roku = równomierne powyżej 1500 mm/rok
-lasy mieszane

f) umiarkowany ciepły przejściowy
-pd Niemcy, Litwa, wch obszary Argentyny, Polska
-sześć termicznych pór roku: lato powyżej 15°C, jesień i wiosna 5° - 15°C, przedwiośnie i przedzimie 0° - 5°C, zima 0° - -5°C
-pory pośredni zanikają
-poniżej 1000 mm/rok - Polska 500 - 700 mm/rok
-las mieszany

g) umiarkowany ciepły kontynentalny
-Ukraina, Mongolia, pustynia Gobi
-Duże amplitudy temeratyr roczne
-Zimy mroźne, lato gorące
-Stepy
-Opady poniżej 500 mm/rok

h) umiarkowany ciepły monsunowy
-wyspy Japońskie, pn Korea

i) umiarkowany chłodny morski
-Norwegia, Pd Szwecja
-Łagodna zima, chłodne lato
-Opady przez cały rok (zimą często śnieżna)
-Lasy liściaste

(umiarkowany chłodny przejściowy - Finlandia)
j) Umiarkowany chłodny kontynentalny
-Syberia, PN Kanada
-Tajga
-Bardzo mroźne zimy, ciepłe krótkie lata (nawet powyżej 30°C)
-Najniższe temperatury na Ziemi
-Opady 0 bardzo mało poniżej 500 mm/rok

k) Umiarkowany chłodny monsunowy
-PN Japonia, Pd Salin
-Lato wilgotne - deszczowe, zima sucha - mroźna


Strefa zimna (za kołami podbiegunowymi)

a) subpolarny
-Wybrzeża Grenlandii, PN alaska, PN Kanada, PN Rosja
-Temperatura powyżej 0°C (trochę)
-Krótka pora letnia, długie mroźna zimy
-Niewielkie opady
-Tundra (mchy, porosty, roślinność karłowata)
-Dzień i noc polarny

b) polarny
-brak roślinności
-temperatury średnie roczne poniżej 0°C
-pora letnia ok. 0°C (około 1 m-ca)
-bardzo długa noc i dzień polarny (maksymalnie pół roku)
-opady poniżej 250 mm/rok
-pustynia lodowa.